Medische zorg op afstand

Tijdens de lockdown is van het ene op het andere moment digitale zorg op afstand ingevoerd.  Wat vinden de huisartsen? Hoe nu verder? Heeft deze periode iets nieuws opgeleverd of behoren de consultaties op afstand alweer tot een ver verleden?

In de Nièvre zijn sinds de lockdown meer dan 1000 consulten op afstand uitgevoerd door 300 professionals op een speciaal daarvoor gecreëerd plateforme régionale de télémédecine. En dan zijn de consulten van privé platforms, zoals Doctolib, niet meegerekend. Voor zowel artsen als patiënten lijkt deze vorm echter geen onverdeeld succes.

Zij zijn tegen

In Nevers verzekerde een arts me tussen twee afspraken door: ‘Ik heb heel wat digitale consulten gedaan, maar na de lockdown kap ik daarmee’. Zonder verdere uitleg.

In Sermoise geeft een secretaresse toe: ‘Daar zijn we mee gestopt. De dokter wil liever dat de mensen naar de praktijk komen, onze wachtkamer is groot genoeg. En we hebben eigenlijk ook niet veel Covid-gevallen gehad. Tijdens de lockdown hadden we twee tot drie consulten op afstand per dag voor mensen die kwetsbaar waren, maar sinds eind mei zijn we daar dus mee gestopt. We zouden het uiteindelijk wel kunnen gebruiken voor kleine problemen.’

Zij zijn voor

Omgekeerd ziet Dr. De Boerio consultatie op afstand als een echte kans om mensen in ver afgelegen gebieden medische zorg te bieden, ‘Ik heb mijn hele jeugd in La Charité doorgebracht, waar ik nog steeds een woning heb’, legt deze huisarts uit die nu in de regio Parijs werkt. Maar dankzij de digitale mogelijkheden biedt hij patiënten uit de Nièvre vier tot vijf avonden per week consultaties aan, van 20.00 uur tot middernacht. Hij werkt ook nog twee avonden per week voor de Samu.

Mensen uit de Nièvre vertegenwoordigen 15% van zijn patiënten. ‘Ik weet dat er in de Nièvre erg weinig artsen zijn, vooral in de omgeving van La Charité. Aangezien dit mijn lievelingsstreek is, bied ik deze consultaties op afstand aan. Mensen kunnen mij vinden via Doctolib. Dat zijn bijna altijd mensen die geen eigen huisarts hebben of waarvan de dokter op dat moment niet bereikbaar is. Dankzij consultatie op afstand hoeven ze niet te wachten in een wachtkamer, maar kunnen ze gewoon thuis op de bank, voor de tv wachten. En als ik beschikbaar ben, piept de computer en begint het consult. ‘s Avonds krijg ik veel verzoeken. Het kan bijvoorbeeld gaan om urineweginfecties, ischiaspijn, of spit. Het voorkomt dat patiënten de hele nacht moeten opblijven met pijn en moeten wachten tot de volgende dag om naar de dokter te gaan. Het stelt hen ook in staat om erg snel afspraken te maken voor laboratoriumtests, echografieën of röntgenfoto’s. Voor sommigen is dat van fundamenteel belang, omdat werkgevers vaak binnen 48 uur een verklaring eisen.’

Dr. De Boerio rekent een derde deel van de kosten, zodat patiënten niet te veel betalen, zelfs niet ’s nachts (ongeveer 20 euro).

‘Digitale zorg op afstand kan problemen in de Nièvre helpen verminderen. Iedereen in de Nièvre kan daardoor terecht bij specialisten in Nevers, Clermont-Ferrand, Dijon en zelfs in Parijs. Voor bepaalde medische specialiteiten gelden wel beperkingen, omdat men geen klinisch onderzoek kan doen: longziekten, kindergeneeskunde… Maar voor suikerziekte is er geen lichamelijk onderzoek nodig, en voor huidziekten zijn foto’s op smartphones meestal voldoende…’.

Zij zijn voor, maar…

In Garchizy voerde Dr. Vié vijftig tot zestig consulten op afstand uit tijdens de lockdown. Nu heeft hij er gemiddeld nog één per dag. Hij zegt: ‘Consultatie op afstand is een goede zaak, maar het heeft zijn beperkingen. De belangrijkste voordelen: Het stelde ons in staat om patiënten te spreken die niet naar buiten wilden uit angst voor het virus. En het kostte minder tijd, waardoor we extra tijd overhielden voor andere zorg. Maar ik zie ook nadelen. Er vindt geen klinisch onderzoek plaats, je kunt het niet controleren. Tijdens de lockdown heb ik enkele patiënten terug moeten bellen om zeker te zijn van de diagnose.’

Dr. Vié is van plan om ruimte te maken voor één of twee consulten op afstand per dag. Het idee zou zijn dat de medisch secretaresse patiënten doorverwijst die geschikt zijn voor dit soort afspraken. ‘Het kunnen mensen zijn die last hebben van allergieën of diabetici die stabiel zijn. Hoe dan ook, het moeten patiënten zijn die ik ken. En het kan niet systematisch zijn, het moet incidenteel blijven’.

In St. Eloi was Dr. Roche al in december begonnen met medische zorg op afstand. ‘Ik vond het heel geschikt voor het oplossen van kleine problemen zoals: eenmalig medisch advies, verlenging van recepten voor een patiënt op vakantie….. Alles wat geen klinisch onderzoek nodig had. Ik had vijf consulten per dag vrijgemaakt voor deze zorg. Tijdens de lockdown kwam niemand meer naar de praktijk, dus koos ik voor 100% zorg op afstand. Er kwam van alles en nog wat voorbij en ik hoefde niet één patiënt naar de praktijk te laten komen. Ik was in staat om veel dingen te regelen, zelfs longembolieën en tromboses. Het gaat ook sneller zo. Tien minuten in vergelijking met de gebruikelijke vijftien minuten. Alleen digitaal recepten uitschrijven kost wat meer tijd. Voor de patiënt is het vrij eenvoudig, behalve voor mensen die niet weten hoe ze computers moeten gebruiken. Ik heb heel veel patiënten uit de hele Nièvre gehad,maar ook uit Moulins en uit Parijs! Sinds de deconfiniëring heb ik vijftien consulten per dag aangehouden. Mensen moeten zich via Doctolib registreren. Wel ben ik gestopt met het opnemen van nieuwe patiënten voor zorg op afstand, omdat ik de geschiedenis van mijn patiënten wil kennen.’

De twee belangrijkste belemmeringen

1. De kosten

Het platform, dat door l’Agence régionale de santé is opgezet, is gratis. Privéplatforms, zoals Doctolib, hebben het voordeel dat ze populairder zijn, maar worden door de diverse praktijken betaald. ‘Voorlopig betalen we € 129 per maand per praktijk om op het platform te komen en €1 per consult. Maar ze onderhandelen opnieuw over de contracten voor oktober en overwegen, naast de € 129, een vast bedrag van € 79 per maand. Een deel zou worden gedekt door de sociale zekerheid, maar dat is nog steeds erg onduidelijk’, zegt Dr. Vié.

2. Het netwerk

‘We hebben nogal wat problemen met het internet gehad tijdens de lockdown’, vervolgt Dr. Vié. ‘En op 9 juni waren zelfs alle artsen in het medisch centrum 30 minuten offline, omdat alles geblokkeerd was. We hebben echt versneld een nieuw glasvezelnet nodig! Want de logische volgende stap voor deze zorg is medische expertise op afstand, met een verpleegkundige die voor dit soort praktijken is opgeleid en die de stethoscoop, de tensiometer of de otoscoop voor ons hanteert, bijvoorbeeld in een bejaardentehuis. Maar daarvoor heb je een netwerk nodig dat doet wat je vraagt.’

Aart Sierksma

Bron: Pour ou contre la télémédecine ? Les médecins de la Nièvre donnent leur avis [Marlène Martin]